Ucz dziecko mówienia prawdy
Ważne, aby odróżnić, kiedy dziecko kłamie, a kiedy fantazjuje (fot. sxc.hu)
Mówi, że umył zęby, choć wiem, że tego nie zrobił, a do tego płacze, kiedy staram się mu delikatnie uzmysłowić, że mył, ale rano, a nie wieczorem. Zachowuje się tak, jakby był święcie przekonany, że to co mówi jest prawdą. Zawsze wszystko zjada w przedszkolu - to oczywiście jego wersja. Czasem wymyśla historie, że był na podwórku i że kogoś spotkał. Potrafi snuć takie opowiadanie przez kilka minut. Nie wiem skąd to się bierze. Wydaje mi się, że jest za mały na to, żeby to było świadome, przemyślane albo perfidne działanie. Co z tym zrobić? Czy karcić? Choć wydaje mi się, że krytyka i podkreślanie, że nie ma racji może mieć na niego zły wpływ. Czy przytakiwać? Wtedy nie będzie czuł się krytykowany, będzie wierzył w siebie, ale czy czasem nie spotęguje to konfabulacji u niego?
Odpowiedź:
Warto odróżniać kłamstwo od fantazjowania. Ludzie kłamią, by osiągnąć określoną korzyść – materialną, psychologiczną, społeczną lub polityczną, aby osiągnąć zamierzony cel , aby podnieść swoją wartość w oczach innych, aby uchronić kogoś od cierpienia. Jednak zasadniczym motywem jest interes osoby, która dopuszcza się kłamstwa.
Fantazjowanie natomiast to zaspakajanie pragnień w wyobraźni lub mechanizm obronny, np. przed lękiem. Dzieci w wieku 3-4 lat zaczynają się bawić z otaczającym światem, rzeczywistością. Wtedy zazwyczaj, nie oszukują świadomie, nie widzą po prostu zbyt wyraźnie różnicy i granicy między fantazją a rzeczywistością. Jedno jest wspólne dla kłamstwa i fantazjowania: jedno i drugie to jakaś ukryta informacja dla rodzica, warto więc być uważnym. Warto się przyjrzeć, z czego dana konfabulacja może wynikać, czy dziecko boi się kary za jakieś przewinienie, czy chce zwrócić na siebie uwagę, czy jest mu z czymś trudno i dlatego ucieka do marzeń. Potem może się okazać, że maluch fantazje gładko przeniesie do rzeczywistości i nawet nie wie, że przekroczył niewidzialną granicę. Oczywiście rodziców w tym rola, aby dzieci uczyć tego, że mówienie prawdy jest ważne. Warto to również pokazywać na swoim przykładzie oraz nagradzać za mówienie prawdy.
*Psycholog z Pracowni Badań Psychologicznych „Twój Balans”. www.twojbalans.pl
