Silesia Dzieci

Dzieci przeżywają obawy i lęki charakterystyczne dla danego okresu dzieciństwa. Większość z tych lęków znika w toku rozwoju, gdy dziecko uczy się, co może zdarzyć się w różnych sytuacjach oraz jak sobie z nimi radzić. Lęki charakterystyczne dla danego etapu powinny być traktowane jako przejaw typowego, normalnego rozwoju. Pomimo, że dziecięce lęki są często irracjonalne i nierzeczywiste, wywołują rzeczywiste uczucie strachu, którego nie należy lekceważyć, tylko wesprzeć malucha w radzeniu sobie z nim.

 Lęki charakterystyczne dla okresu wczesnego dzieciństwa:

- lęk przed rozstaniem z opiekunem,

- lęk przed obcymi ludźmi,

- lęk przed głośnymi hałasami, dźwiękami i gwałtownymi ruchami, np. odkurzacz, syrena alarmowa, szum wiatru, hałasy za ścianą,

      - lęk przed dużymi zwierzętami,

- lęk przed nieznanymi miejscami,

- lęk przed upadkiem,

- lek przed bólem,

- lęk przed nieoczekiwanymi zmianami w otoczeniu, przestawieniem przedmiotów, np. przestawienie łóżeczka dziecka,

- lęk przed nieznanymi lub pojawiającymi się nagle przedmiotami, zwłaszcza o dużych gabarytach.

Lęki charakterystyczne dla okresu średniego dzieciństwa:

- lęk przed zwierzętami (węże, pająki),

- lęk przed ciemnością,

- lęk przed złymi ludźmi, np. porywaczami, włamywaczami, osobami pod wpływem alkoholu, osobami o nietypowym, dziwnym wyglądzie,

- lęk przed niebezpiecznymi sytuacjami omawianymi w mediach, np. porwaniem, wypadkami, pożarami,

- lęk przed szpitalem, wizytami u lekarza, dentystą, zastrzykami,

-lęk przed zgubieniem się, pozostaniem samemu bez opiekuna,

- lęk przed „czarnymi charakterami” z bajek – duchami, potworami, wiedźmami, czarownicami, smokami,

- u przedszkolaków wciąż występuje lęk przed ciemnością.

Lęki charakterystyczne dla okresu późnego dzieciństwa i adolescencji:

- lęk przed niepowodzeniem i porażką, np. udzielaniem ustnych odpowiedzi, sprawdzianem, egzaminem,

- lęk przed brakiem akceptacji i krytyką ze strony innych ludzi, zawstydzenie, obawa przed kompromitacją,

- lęk przed śmiercią,

- lęk przed skaleczeniem.

Gdy lęki się nasilają

Zdarza się, że lęki nie znikają, ale zaczynają mieć nadmierny wpływ na aktywność i funkcjonowanie dziecka. Lęk typowy dla danego okresu dzieciństwa może przekształcić się w zaburzenie lękowe. Może wystąpić lęk uogólniony, który objawia się tym, że dziecko nadmiernie martwi się i boi, bez wyraźnej przyczyny. Dziecko może martwić się przyszłością, sprawami rodziny, tym jak da sobie radę w różnych sytuacjach społecznych. Innym zaburzeniem jest lęk separacyjny, który polega na tym, że dziecko boi się rozłąki z rodzicami, martwi się tym, że komuś z rodziny może coś stać się lub może umrzeć. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne przejawiają się tym, że dziecko przejmuje się nierealnym zagrożeniem i próbuje radzić sobie z lękiem przez wykonywanie rytualnych czynności, które zaburzają jego funkcjonowanie, nie usuwając lęku, ale go utrwalają i nasilają. Dziecko martwi się chorobą własną, rodzica lub obawia się nieokreślonego zagrożenia. Maluch, aby poradzić sobie z tym lękiem myśli czasem, że bliska osoba nie zachoruje, gdy on policzy do siedmiu,  gdy pomyli się, musi zacząć liczyć od nowa – temu procesowi towarzyszy ogromne napięcie i strach. Fobie to lęk przed określonymi obiektami (np. pająkami) lub sytuacjami (np. przebywaniem z dziećmi w przedszkolu). Strach ten zazwyczaj jest nieuzasadniony oraz utrzymuje się przez minimum pół roku. Jest też zespół stresu pourazowego, który bywa następstwem jakiejś zagrażającej życiu sytuacji, której dziecko było świadkiem. Konsekwencją tego są pojawiające się przerażające, uporczywe myśli i wspomnienia z tym związane.

Co powinno nas zaniepokoić?

Gdy zauważymy, że nasze dziecko zachowuje się inaczej niż zwykle, ma obniżony nastrój, lęk odbiera mu radość z zabawy i zaangażowania w codzienne czynności warto udać się po pomoc do specjalisty. Objawy, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do udania się do psychologa po poradę to:

- dziecko zamartwia się, boi się wielu rzeczy/zjawisk,

- jest drażliwe, płaczliwe, krzyczy, reaguje agresywnie,

- wycofuje się z aktywności, które sprawiały mu przyjemność, unika różnych sytuacji,

- ma koszmary senne

- często skarży się na ból brzucha, głowy, ma biegunki, wymioty

- moczy się w nocy.

Pomoc psychologa pomoże zlokalizować źródło problemu i dać rodzicowi narzędzia, które pozwolą ukoić niepokoje dziecka. Z problemami lęków u dzieci w różnym wieku możecie udać się na konsultacje np. do Gabinetów Strefy Bytu w Katowicach tel. (+48) 668 135 134.