Standardy opieki okołoporodowej

wtorek 16 maja 2017
  • Czego może oczekiwać kobieta od personelu medycznego w czasie ciąży, porodu i połogu? (fot. foter.com)
    Czego może oczekiwać kobieta od personelu medycznego w czasie ciąży, porodu i połogu? (fot. foter.com)
Wprowadzenie standardów okołoporodowych wpływa pozytywnie na jakość i dostępność tej opieki. Standardy te to zbiór wytycznych, które określają prawa kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu. Czego kobiety mogą żądać i co jest „standardem” - opowiada położna Danuta Przybyłko.

Stwórz plan opieki w czasie ciąży

Kobietą w ciąży może opiekować się lekarz ginekolog lub położna. To ciężarna decyduje kogo wybierze. Położna może prowadzić ciążę fizjologiczną, a w razie wykrycia nieprawidłowości jest zobowiazana skierować pacjentkę do lekarza. Przyszła mama razem z lekarzem lub położną opracowuje plan opieki w okresie ciąży oraz plan porodu. Plan opieki w ciąży powinien zawierać plan wizyt kontrolnych i zleconych badań. Pierwsza wizyta w ciąży powinna mieć miejsce przed 10. tygodniem ciąży. Potem zaleca się 7 wizyt do 40. tygodnia ciąży, a po 41. tygodniu ciąży kobieta powinna być skierowana do szpitala.

Osoba opiekująca się przyszłą mamą powinna wyłapać czynniki ryzyka możliwych powikłań ciąży, a następnie wykonać stosowne procedury medyczne oraz skierować pacjentkę do ośrodka o wyższym stopniu referencyjności. Każda decyzja odnośnie ciąży powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej i dokładnie z pacjentką omówiona. Między 21. a 26. tygodniem ciąży lekarz lub położna prowadząca ciążę powinna skierować pacjentkę do położnej środowiskowej, która na spotkaniach edukacyjnych omówi przygotowanie do porodu.

Zaplanuj swój poród

Plan porodu obejmuje procedury medyczne, które mogą czekać kobietę w trakcie porodu. Rodząca może wybrać miejsce, w którym chce rodzić - może to być szpital, dom narodzin lub własny dom. Plan porodu jest dokumentem, który ma moc prawną i powinien być dołączony do dokumentacji medycznej. Jeżeli poród będzie przebiegał prawidłowo, to kobieta ma prawo oczekiwać, że plan porodu będzie realizowany. Jeżeli z przyczyn zdrowotnych, organizacyjnych lub innych plan porodu nie może być realizowany, to rodząca powinna otrzymać pełną informacjęna ten temat.

Osoba prowadząca poród (lekarz lub położna) powinna wykonywać swoje zadania i procedury medyczne zgodnie z obowiązującymi standardami. Podczas porodu fizjologicznego ilość interwencji medycznych powinna być ograniczona do minimum, czyli powinny być wykonywane tylko w sytuacjach medycznie uzasadnionych, a nie rutynowo. Procedury medyczne, które nie powinny być wykonywane rutynowo w trakcie porodu fizjologicznego to: przebicie pęcherza płodowego, stymulacja czynności skurczowej Oxytocyną, podawanie Dolarganu, nacięcie krocza oraz cięcie cesarskie.

Kobieta rodząca ma prawo samodzielnie zadecydować czy chce mieć ogolone krocze oraz czy wyraża zgodę na zrobienie lewatywy. Badanie wewnętrzne powinno być wykonywane nie częściej niż co 2 godziny (chyba że sytuacja medyczna tego wymaga). Jeżeli nic nie wskazuje na to, że sytuacja dziecka się pogarsza, nie ma powodu do stałego monitorowania jego stanu kardiotokografem KTG. Osłuchiwanie czynności serca płodu powinno odbywać się co 15-30 minut. Jeżeli jest konieczność wykonania badania lub zabiegu personel powinien wyjaśnić na czym ono polega i dlaczego jest wykonywane, a rodząca powinna wyrazić zgodę na jego wykonanie.

Zadaniem osoby prowadzącej poród jest poinformowanie rodzącej o sposobach łagodzenia bòlu: chodzenie, skakanie na piłce, masaż, imersja wodna. W czasie porodu przyszła mama powinna być aktywna i przyjmować dowolne pozycje oraz przeć swoim naturalnym rytmem, a nie na komendę lekarza czy położnej.

Noworodek ma być z mamą

Jeśli stan zdrowia dziecka i mamy na to pozwala, to dziecko powinno być położone na brzuchu mamy i przystawione do piersi bezpośrednio po narodzeniu, a kontakt skóra do skóry powinien trwać co najmniej 2 godziny. Ocena stanu noworodka powinna odbyć się na brzuchu mamy. Dopiero po tym czasie noworodek powinien zostać zważony, zmierzony i zbadany (w obecności rodzica). Pępowina powinna być przecięta dopiero w chwili, gdy przestanie tętnić.

Położna powinna wspierać kobietę, pokazać jak przystawiać dziecko do piersi oraz wyjaśnić, że pokarm mamy jest dla dziecka zarówno piciem i jedzeniem, że karmimy piersią na żądanie i w okresie karmienia nie należy poić dziecka i dokarmiać mlekiem modyfikowanym.

Standardy także w domu

o powrocie z dzieckiem do domu kobieta ma zapewnioną pomoc położnej środowiskowej. Zagwarantowane są 4-6 wizyt położnej środowiskowej, którą należy wybrać między 21. a 26. tygodniem ciąży. Nie ma rejonizacji położnej środowiskowej i cieżarna może wybrać dowolną położną, która ma obowiązek po raz pierwszy odwiedzić kobietę z dzieckiem w domu w ciągu 48 godzin od chwili zgłoszenia.

Zachęcam aby skorzystać z tego prawa, ponieważ doświadczona położna pomoże rozwiać wszelkie wątpliwości, oceni stan zdrowia matki i dziecka, pokaże jak pielęgnować noworodka, przystawiać do piersi, zdejmie szwy z krocza.

Głównym celem standardów okołoporodowych jest to aby matka bezpiecznie i zdrowo spotkała się ze swoim dzieckiem po drugiej stronie brzucha. Jak widać standardy opieki okołoporodowej, to model i jakość opieki medycznej, którą każda kobieta powinna otrzymać podczas ciąży, porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. Warto znać główne założenia standardów, by w razie potrzeby świadomie korzystać ze swoich praw.

*Danuta Przybyłko - położna z Dąbrowy Górniczej z 35-letnim doświadczeniem, która w 2017 roku otrzymała tytuł Położnej na Medal w województwie śląskim.

Kategoria: Zdrowie